ایران، سرزمینی کهن با جاذبههای طبیعی بیشمار، همواره شگفتیهای پنهان خود را در دل کوهها و دشتها حفظ کرده است. یکی از این گنجینههای طبیعی، غار ده شیخ در استان کهگیلویه و بویراحمد است که تا همین یک دهه پیش، از دیدهها پنهان مانده بود. این غار ده شیخ که اکنون لقب “علیصدر دوم” ایران را به خود گرفته، نه تنها از نظر زمینشناسی بلکه از منظر باستانشناسی نیز دارای اهمیت فراوانی است و داستانی به قدمت میلیونها سال را روایت میکند.
غار ده شیخ دنا؛ گنجینهای از اعماق تاریخ و طبیعت
داستان کشف غار ده شیخ به سال ۱۳۸۹ بازمیگردد؛ زمانی که یک چوپان محلی از روستای ده شیخ در پاتاوه، به طور کاملاً اتفاقی دهانه این غار را در بالادست روستای خود پیدا کرد. این کشف سرآغاز فصل جدیدی در شناسایی جاذبههای گردشگری استان کهگیلویه و بویراحمد بود. برخلاف تصور اولیه یا عنوان برخی منابع که به اشتباه به ۱۳۵ سال اشاره داشتند، بررسیهای زمینشناسی و باستانشناسی عمیقتر نشان میدهد که این غار آهکی قدمتی حیرتانگیز بالغ بر ۱۳۵ میلیون سال دارد و متعلق به دوران دوم زمینشناسی است.
کاوشهای اولیه در غار ده شیخ منجر به کشف بقایا و فسیلهای انسانی و حیوانی شد که حاکی از سکونت انسان در دورههای ماقبل اسلام در این مکان است. برخی باستانشناسان آن را به دوره ساسانیان و برخی دیگر به دوره هخامنشیان نسبت میدهند. تغییرات ایجاد شده در بستر غار و کشف آثار باستانی از جمله ظروف سفالی، شواهدی محکم بر زندگی انسانها در اعماق این غار در ادوار گذشته است. جالب توجه اینکه دیوارههای غار فاقد هرگونه نقاشی یا حکاکی از انسانهای باستانی است، که این خود میتواند نشانهای از متروکه ماندن غار برای قرنها یا ماهیت موقتی سکونت در آن باشد.
شگفتیهای منحصر به فرد غار ده شیخ: زیستبوم پویا و پدیده دمایی
یکی از اصلیترین ویژگیهای غار ده شیخ، ماهیت “زنده” بودن آن است. آبهای زیرزمینی با فشار از حفرهها خارج شده و طی میلیونها سال، قندیلهای آهکی چشمنواز و دالانهای پیچدرپیچ را شکل دادهاند. این فرآیند همچنان ادامه دارد و غار را به یک شگفتی زمینشناختی در حال تکامل تبدیل کرده است. در حال حاضر، هفت دالان اصلی در غار ده شیخ کشف شده که ارتفاع هر یک بین ۵ تا ۷ متر متغیر است. با این حال، وسعت واقعی غار بسیار بیشتر تخمین زده میشود و بخشهای وسیعی از آن هنوز در انتظار اکتشاف هستند.
شگفتی دیگر غار ده شیخ، پدیده دمایی منحصر به فرد آن است. هوای داخل غار در فصول سرد سال گرم و در فصول گرم سال، خنک و مطبوع است. این ویژگی طبیعی، به خوبی توجیه میکند که چرا انسانهای باستانی این مکان را برای پناه گرفتن از سرمای زمستان و گرمای طاقتفرسای تابستان انتخاب کرده بودند. این غار همچنین زیستگاه گونههای جانوری متعددی از جمله خفاشها، موشها و انواع حشرات است که به پویایی اکوسیستم آن میافزاید.
چشمانداز گردشگری غار ده شیخ: از ناشناخته تا مقصد ملی
غار ده شیخ در فاصله ۲ کیلومتری روستایی به همین نام در بخش پاتاوه شهرستان دنا، استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. برای دسترسی به این گنجینه طبیعی، گردشگران معمولاً از شهر یاسوج به سمت منطقه پاتاوه حرکت میکنند. دهانه ورودی غار ده شیخ، تنگ و باریک است و برای ورود باید دقایقی به صورت نشسته عبور کرد. اما پس از آن، به دالانهای اصلی با ارتفاع حدود ۲۵ متر میرسید که با ستونهای آهکی طبیعی و قندیلهای هزاران ساله، هر بینندهای را مسحور خود میکند. در حال حاضر، فقط از ورودی شرقی غار استفاده میشود.
با وجود استقبال فزاینده گردشگران، امکانات زیرساختی در اطراف غار ده شیخ هنوز در مراحل اولیه توسعه قرار دارد. با این حال، برنامههایی برای بهبود وضعیت گردشگری این منطقه در دست اقدام است:
بهبود زیرساختها: در آیندهای نزدیک، جاده خاکی منتهی به غار آسفالت خواهد شد تا دسترسی برای بازدیدکنندگان آسانتر شود.
امکانات رفاهی: ساخت آلاچیقها، دکههای فروش نوشیدنی و خوراکی در اطراف غار در دست اقدام است.
برای اقامت در نزدیکی غار ده شیخ، گردشگران میتوانند از گزینههای زیر استفاده کنند:
- اقامتگاههای بومگردی: در شهرستان دنا، اقامتگاههای بومگردی زیبا و کلبههای اجارهای برای مسافران وجود دارد که تجربهای متفاوت از اقامت را ارائه میدهند.
- هتلهای یاسوج: برای اقامتی راحتتر در هتل، میتوان پیش از تاریکی هوا به یاسوج بازگشت و از مسافرخانهها و هتلهای متنوع این شهر بهرهمند شد.
بهترین زمان برای بازدید از غار ده شیخ و لذت بردن از طبیعت بکر و آبوهوای دلنشین منطقه، فصل بهار (از ابتدای فروردین تا اواخر خرداد) است. در این زمان، هم هوای بیرون غار و هم دمای داخل آن کاملاً متعادل بوده و سفری بهیادماندنی را برای شما رقم خواهد زد.
غار ده شیخ نمادی از تاریخ پنهان و شگفتیهای بیبدیل طبیعت ایران است. با درک اهمیت حفظ و توسعه پایدار آن، میتوان این مقصد بینظیر را به یکی از قطبهای اصلی اکوتوریسم کشور تبدیل کرد. بازدید از این غار، تجربهای فراموشنشدنی از سفر به اعماق زمان و طبیعت را برای هر گردشگری به ارمغان میآورد.
مطالب مرتبط
